Via Carpatia – kluczowy element systemu transportowego Europy Środkowej

– To tutaj, przy takich inwestycjach wykuwa się nowe oblicze Europy. To Europa zrównoważonego rozwoju, Europa dobrze skomunikowana i solidarna. Powstanie szlaku Via Carpatia jest niezbędne dla zapewnienia rozwoju Europy Środkowej. Sprawna, wydajna infrastruktura transportowa jest też niezbędnym warunkiem do skutecznej pomocy broniącej swojej niepodległości Ukrainy – powiedział minister infrastruktury Andrzej Adamczyk.

– Realizacja szlaku Via Carpatia napawa optymizmem. Jesteśmy pod wrażeniem rozmachu, z jakim Polska realizuje tę inicjatywę. Po jej ukończeniu lepiej połączone będą kraje Europy Środkowej, a także znacząco wzrośnie współczynnik określający skomunikowanie Ukrainy z Europą – powiedział Young Tae Kim, Sekretarz Generalny Międzynarodowego Forum Transportu.

Prace budowlane na odcinku S19 Rzeszów Południe – Babica rozpoczęły się w kwietniu 2022 r. Odhumusowano już niemal cały plac budowy. W trakcie są także roboty ziemne i prace przy obiektach inżynierskich. Rozpoczął się montaż „Karpatki”, czyli maszyny, która w III kwartale br. rozpocznie drążenie tunelu o długości 2,3 km.

O rozstrzygnięciu konkursu na nazwę maszyny TBM pisaliśmy tutaj: https://www.gov.pl/web/gddkia/wybraliscie-nazwe-dla-maszyny-tbm

W ramach inwestycji powstanie również nowy, ponad 10-kilometrowy odcinek drogi ekspresowej o przekroju dwujezdniowym, po dwa pasy ruchu w obu kierunkach. Powstanie też węzeł Babica (węzeł typu trąbka) zlokalizowany w pobliżu skrzyżowania DK19 z DW988.

Zakres prac obejmuje także budowę obiektów inżynierskich, w tym tunelu o długości ponad 2 km. Mowa tu również o sześciu estakadach, dwóch wiaduktach nad S19, bezkolizyjnego przejazdu nad linią kolejową w ciągu istniejącej DK19, trzech przejść dla zwierząt i jednego przejazdu pod S19. W ramach umowy powstanie również pierwsze w województwie podkarpackim Centrum Zarządzania Tunelem. Inwestycja obejmuje także budowę dwóch Miejsc Obsługi Podróżnych (MOP) Lutoryż. Powstaną również dwa lądowiska dla śmigłowców Lotniczego Pogotowia Ratunkowego (na MOP Lutoryż w kierunku Rzeszowa i przy Centrum Zarządzania Tunelem).

Odcinek drogi ekspresowej S19 od węzła Rzeszów Południe do Babicy powstaje w dzięki projektowi Projektuj i buduj. Wykonawcą prac jest konsorcjum firm Mostostal Warszawa i Acciona Construcción. Wartość kontraktu to 2 230 165 684,48 zł. Zakończenie prac zaplanowano w połowie 2026 roku.

W marcu 2022 r. rozpoczęła się jedna z trudniejszych technologicznie budów infrastrukturalnych w Polsce. To ponad 10-kilometrowy odcinek drogi ekspresowej S19 między Rzeszowem a Babicą. Tamtejsze ukształtowanie terenu odznacza się pagórkowością. W konsekwencji wymusza to wykonanie estakad i tunelu zlokalizowanego do 100 m pod powierzchnią terenu. Nie bez znaczenia są także skomplikowane i złożone warunki gruntowo-wodne (flisz karpacki), które występują w miejscu planowanej inwestycji.

Tunel o długości 2255 m składał się będzie z dwóch naw, połączonych 15 przejściami poprzecznymi oraz dodatkowym przejazdem awaryjnym. Każda z naw będzie miała po dwa pasy ruchu oraz dodatkowy pas awaryjny. Technologia, know-how i maszyna do drążenia tunelu (TBM – tunnel boring machine), która znajdzie zastosowanie podczas budowy odcinka S19 Rzeszów Południe – Babica, zapewniła firma Acciona, partner Mostostalu Warszawa.

Tunel drogowy powstanie albowiem metodą mechanicznego drążenia przy pomocy maszyny TBM z tarczą wiercącą o średnicy 15,2 m. TBM drążąc podziemny obiekt, jednocześnie będzie układać jego obudowę. Konstrukcja tunelu będzie zbudowana z pierścieni (tubingów), na które składają się prefabrykowane elementy żelbetowe. W przypadku tunelu w Babicy, do odbudowy potrzeba przeszło 2230 pierścieni (jeden pierścień składa się z 10 elementów), do wyprodukowania których zostanie zużyte blisko 118 tys. m3 betonu.

Na docelowym miejscu obsługi podróżnych w Lutoryżu zrealizowano tymczasowy zakład  prefabrykacji elementów obudowy tunelu, tzw. tubingów.

Po zakończeniu przerwy zimowej, wykonawca kontynuował będzie prace we wszystkich branżach. Duży nacisk położono na rozpoczęcie wiercenia tunelu w Babicy na specjalnie przygotowanym zapleczu. Chodzi tu o uruchomienie prefabrykacji elementów tubingów do wykonania pierścienia tunelu oraz cała logistyka z tym związana. Wykonawca planuje wykonywanie obudowy tunelu w hali prefabrykacji w ilości 50 tubingów dziennie, czyli pięć pierścieni każdego dnia, co daje 10 m obudowy tunelu. Od strony portalu północnego wykonawca skupi się na przygotowaniu i zabezpieczeniu portalu i osuwisk oraz przygotowania maszyny TBM do nawrotu.

Szlak Via Carpatia to kluczowy korytarz transportowy łączący Europę Północną i Południową. Na terenie Polski trasa będzie miała około 700 km długości. W eksploatacji jest już blisko 260 km tego szlaku, a w realizacji prawie 280 km.

Na terenie Polski w skład szlaku drogowego Via Carpatia wchodzą odcinki dróg ekspresowych S61, S16 i S19 przebiegające przez teren pięciu województw – podlaskiego, warmińsko-mazurskiego, mazowieckiego, lubelskiego i podkarpackiego.

W woj. podkarpackim S19 będzie miała docelowo długość ok. 169 km, a tak przedstawia się stan jej realizacji w naszym województwie:

• 81,8 km – oddane do ruchu (odcinki: Lasy Janowskie – Rzeszów Południe),
• 72,9 km – w realizacji (w budowie: Rzeszów Południe – Babica oraz w systemie Projektuj i buduj: Babica – Jawornik, Domaradz – Krosno, Krosno – Miejsce Piastowe, Miejsce Piastowe – Dukla, Dukla – Barwinek i dobudowa drugiej jezdni Sokołów Małopolski Płn. – Jasionka),
• 11,6 km – w przygotowaniu (na etapie przetargu: Jawornik – Lutcza, Lutcza – Domaradz).